پرفسور محسن هشترودی

دانستن سرگذشتها موثر است در سرنوشتها

پرفسور محسن هشترودی فرزند آیت الله حاج شیخ اسماعیل مجتهد (همرزم ستارخان و باقرخان) یکی از ریاضیدانان برجسته ایرانی است که در 22 دی ماه 1286 ه . ش در شهرستان تبریز دیده به جهان گشود . برخی نویسندگان معاصر از او به عنوان فرزانه زمان و یگانه دوران و انسان راستین یاد کرده اند .

او یکی از دویست دانشمندان معاصر است که یکصد مدال علمی را از آن خود ساخته است و در کنفرانس ها و کنگره های متعدد بین المللی ریاضی شرکت کرده است و با امریکا و شوروی و ... مکاتبه و مراوده داشته و در مجامع علمی آن نقاط به سخنرانی های علمی پرداخته است .

و مبالغه نیست اگر بگوییم او در زمان حیات خود هم ردیف دانشمندان و ریاضیدانان اروپا و امریکا و شوروی قرار داشت و چنانکه می گویند او بود که ماهواره شوروی را بعد از یک ماه در مدار زمین با محاسبات دقیق خود به سمت هدف سوق داد که این امر باعث شگفتی دانشمندان شوروی گشت .

با این همه او دوست داشت علم و تکنولوژی در خدمت رفاه و آسایش بشر باشد نه آلت دست قدرتمندان و زورگویان چنانکه در یکی از سخنرانی های آواخر عمر خود چنین اشاره نموده است : اگر قرار است سررشته دانش و فن در دست زورمندانی باشد که آنها را بر علیه انسان ها به کار گیرید چه بهتر که تمدنی در کار نباشد و در همان حالات انسان های اولیه زندگی کنیم .

اخلاق و منش او:

پروفسور هشترودی خوش مشرب و اجتماعی بود و در برخرد با دیگران عبوس و ترشروی نبود و در تمام عمر ساده زیست و خود را در قید و بند مادیات ننمود و چنانکه به هنگام مرگ از مال دنیا جز مقداری بدهی خانه چیزی باقی نگذاشت حتی در موقع ازدواج نیز پولی برای خرج عروسی نداشت و آنچه به دست می آورد صرف خرید کتاب می نمود و آنها را تا به پایان نمی رساند کنا نمی گذاشت و معمولا یک کتالب چهارصد صفحه ای فارسی یا فرانسه را در یک شبانه روز مطالعه می کرد .

استاد به تدریس عشق می ورزید بین او و شاگردانش رابطه خشک استاد و شاگردی وجود نداشت بلکه بیشتر با آنها دوست بود و آنها را چون پدر و برادری مهربان دوست می داشت تا آنجا که می گفت : اگر سنت جاری اجازه می داد جسد من در دانشگاه دفن شود آرزو می کردم که باز خاک نشین رهگذر قدم جوانان باشم .

بسیار دیده شده بود که او در کلاس به جای دو ساعت تدریس سه یا چهار ساعت بلکه بیشتر به تدریس ادامهئ می داد و اشکالات دانشجویان را برطرف می کرد او بسیار دل رحم و حساس بود و هر جا ستمی می دید بی درنگ واکنش نشان می داد هرگاه پدر یا مادری کودک خود را تنبیه می نمود فریاد اعتراض بر می آورد .

استاد از حقوق خود برای دانشجوی تهیدستی که در سر کلاس با کفش پاره نشسته بود مستمری در نظر گرفته بود آری همین خصوصیات ممتاز او سبب گشت تا همیشه در قلب دانشجویان جای گرفته و در نزد او از احترام خاصی برخوردار باشد . چرا که او نیز در ایم تحصیل برای معلمان خویش ارزش  و احترام خاصی قائل بود و در باره آنها می گفت : من روحا و اخلاقا به همین معلمین و مربیان خود مدیون هستم .

مهمترین تحقیقات علمی و فرهنگی او :

از او بیش از 33 تالیف و تصنیف و مقالات ارزشمند علمی بجای مانده است که بارها در مجلات داخلی و خارجی به چاپ رسیده است که مهمترین آنها عبارتند از :

1- نظریه اعداد 2- دانش و هنر 3- تمرین های ریاضیات مقدماتی 4- سیر اندیشه بشر 5- تبدیل و تجزیه توابع آمونیک 6- دینامیک فضاهای پیچش دار 7- فضای تصویری عنصر 8- مکانیک تحلیلی و مسیرهای دینامیک 9- واقعیت جهان از نظر فلاسفه 10- مکتب دین 11- سایه ها ( مجموعه اشعار او ).

و سرانجام ستاره عمر این ریاضیدان نامدار ایرانی در 13 شهریور سال 1355 افول کرد و زندگی جاویدان را آغاز نمود یادش گرامی